ပွင်ႈၵႂၢမ်း

ၸၢႆးယွတ်ႈၶမ်း/ ၽူႈတွႆႇႁွၵ်ႈ  တႆးႁွတ်ႈမိူင်းၶႄႇ ႁူမ်ႈၵၼ် ၵမ်ႉထႅမ်တႃႇသၢင်ႈလုမ်းၶၢဝ်ႇၽူႈတွႆႇႁွၵ်ႈထႅင်ႈ ပွၵ်ႈၵမ်းသၢမ် တႃႇငိုၼ်းၶႄႇ 4,310 ယႂၼ် (မႅၼ်ႈငိုၼ်းမၢၼ်ႈ ၵဝ်ႈသႅၼ်သွင်မိုၼ်ႇပၢႆ)။ ၼႂ်းလိူၼ်ၵျူႊလၢႆႊ တင်း လိူၼ်ဢေႃႊၵတ်ႊသ် 2019 ပူၼ်ႉမႃးၼႆႉ ယူႇတီႈၸုမ်းတႆးၽွမ်ႉႁူမ်ႈၸွႆႈၸိူဝ်ႉၸၢတ်ႈ လႆႈသိုပ်ႇ ၵမ်ႉထႅမ် တႃႇသၢင်ႈလုမ်းၽူႈတွႆႇႁွၵ်ႈ တီႈဝဵင်းလူင်တူၼ်ႈတီး ၸိုင်ႈတႆးပွတ်းၸၢၼ်း လႆႈၵမ်ႉထႅမ်ထႅင်ႈငိုၼ်းၶႄႇ တင်းမူတ်း 4,310 ယႂၼ်။   သဵၼ်ႈမၢႆ...

မွၵ်ႇမူဝ်ႁဵဝ်းၶမ်း (12/12/2019) ပေႃးတေထၢမ်ဝႃႈ ၵွပ်ႈသင်လႄႈ “ႁဵဝ်းၶမ်း” မႃးပဵၼ်ၽူႈသိုဝ်ႇၶၢဝ်ႇ ​​ၼႂ်းၸုမ်းၶၢဝ်ႇၽူႈတွႆႇႁွၵ်ႈၼႆ မိူဝ်ႈတႄႇ မႃးၶဝ်ႈၵၢၼ် တွပ်ႇယၢပ်ႇတႄႉတႄႉၶႃႈ။ ယၢမ်းလဵဝ်ႈတႄႉ “ႁဵဝ်းၶမ်း” တွပ်ႇလႆႈတဵမ် သူပ်းတဵမ်ပၢၵ်ႇ ယဝ်ႉ။ ၵဵဝ်ႇၵပ်း ဝႃသၼႃ တၢင်းသူင် ၼႃႈၵၢၼ် ၶႂ်ႈႁဵတ်းၶႂ်ႈသၢင်ႈသေ ၶေႃႈထၢမ်ဢၼ်ၼႆႉ ဢမ်ႇဝႃႈတွၼ်ႈတႃႇ ၵူၼ်းပူၼ်ႉ ၸၼ်ႉသိပ်း၊ တွၼ်ႈတႃႇၵူၼ်းႁပ်ႉၸုမ်ႈၶူးယဝ်ႉၵေႃႈ ၵမ်ႈၼမ်တိုၼ်းတေ တွပ်ႇယၢပ်ႇယူႇ ၼႆ “ႁဵဝ်းၶမ်း” ယုမ်ႇယမ်ယူႇ။ မိူဝ်ႈ “ႁဵဝ်းၶမ်း”...

မိူဝ်ႈၶႃႈယဝ်ႉၵၢၼ်ႁဵၼ်းၸၼ်ႉၸွမ် တီႈၵဵင်းမႆႇယဝ်ႉ ဢၼ်ၶႃႈႁဝ်းဝူၼ်ႉ လႄႈ ယိူင်းဢၢၼ်းဝႆႉတႄႉ ၶႂ်ႈႁဵတ်းၵၢၼ် ဢၼ်တေပဵၼ်ၽွၼ်းလီတႃႇၵူၼ်းတင်းၼမ်၊ ၶႂ်ႈၶဝ်ႈပႃးၼႂ်းၵၢၼ်ပူၵ်းပွင်ၸိူဝ်ႉၸၢတ်ႈၼႆ  မီးဝႆႉၼႂ်း ၸႂ်တႃႇသေႇ။ ၵွပ်ႈပိူဝ်ႈၼၼ် လႄႈ ဝႆၢးယဝ်ႉၸၼ်ႉၸွမ်ယဝ်ႉ ၵၢၼ်ဢၼ်ၶႃႈႁႃၼႆၵေႃႈ ပဵၼ်ၵၢၼ် ၼႂ်းတူင်ႇဝူင်းၵူၼ်း သေတႃႉ တႃႇၶဝ်ႈမႃး ႁဵတ်းၵၢၼ်ၸွမ်းၸုမ်းၶၢဝ်ႇၼႆၼၼ်ႉတႄႉ ၶႃႈႁဝ်းဢမ်ႇတွၼ်ႉဝူၼ်ႉမႅၼ်ႈမႃးသေပွၵ်ႈ။ မိူဝ်ႈဢွၼ်တၢင်းၶႃႈဝူၼ်ႉဝႃႈ ၶၢဝ်ႇၼႂ်းမိူင်းၼႆႉ လွင်ႈလီယုမ်ႇယမ်မီးဢေႇၼႃႇ ၵွပ်ႈပိူဝ်ႈဝႃႈ ၸုမ်းၵမ်ႈၼမ်ၼႆႉ လႆႈႁပ်ႉတၢင်းၸွႆႈထႅမ်တီႈၽူႈမီးဢႃႇၼႃႇသေ...

“ မိူဝ်ႈလဵဝ်ၼႆႉ ပီႈၼွင်ႉတႆး ဢွၼ်ၵၼ်ၸႂ်ႉ Facebook သေ လႃႇၵၼ်ၵႂႃႇ လႃႇၵၼ်မႃး လွင်ႈတၢင်းၸိူဝ်းၼႆႉ ႁဵတ်းႁႂ်ႈတူင်ႇဝူင်းႁဝ်း မီးလွင်ႈတႅၵ်ႇယႅၵ်ႈၵၼ်ၵူၺ်း။ ...

"မႂ်းၼႆႉပဵၼ်ၵူၼ်းၵျႃႉ ၵူၼ်းၵတ်ႉၶႅၼ်ႇၵေႃႉၼိုင်ႈဢိူဝ်ႈ ႁဵတ်သင်လႄႈ ဢမ်ႇၸဵဝ်းဝူၼ်ႉၼႅတ်ႈၶပ်းၶိုင်ပုၼ်ႈ သုၼ်ႇတူဝ်လဵဝ်လႃႇ” မိူဝ်ႈၽွင်းၸမ်ယဝ်ႉၸၼ်ႉၸွမ်ၼၼ်ႉၶူးၶႃႈၵေႃႉၼိုင်လႆႈၾင်ၶေႃႈထၢမ်ဝႆႉၼႂ်းၸႂ်ၶႃႈ လႄႈၶႃႈၸင်ႇထၢမ်ၶိုၼ်းတူၺ်းတူဝ်ၸဝ်ႈၵဝ်ႇဝႃႈ ၵဝ်လဵပ်ႈႁဵၼ်း ၶတ်းၸႂ်မႃးၼႆႉ ပေႃးဢမ်ႇၸႂ်ႈတႃႈတူဝ်ၵဝ် တႃႈပေႃႈမႄႈၵူၺ်းယဝ်ႉ သမ်ႉပဵၼ်တႃႇၽႂ်လႃႇ ဢဵၼ်းဢၢၼ်းတႃႇသုၼ်တူဝ် ႁဵတ်းၸွမ်းဝႃႇသၼႃႇၸဝ်ႈၵဝ်ႇ ဢၼ်ၶႂ်ႈလႆႈၶႂ်ႈပဵၼ်ၼၼ်ႉ ထိုင်ၶၢဝ်းမဵၼ်ႈၽွင်းဢၼ်လူဝ်ႇၶပ်းၶိုင်သၢင်ႈယဝ်ႉဢမ်ႇၸႂ်ႈႁိုဝ် ပေႃႈဢမ်ႇႁဵတ်းတႃႇတူဝ်ၵဝ်ႇ တေႁဵတ်းတႃႇၽႂ် ပေႃးဢမ်ႇႁဵတ်းမိူဝ်ႈလဵဝ် တေပဵၼ်မိူဝ်ႈလႂ် ၼင်ႇၵႂၢမ်းၸိူင်းလႅဝ်းႁူဝ်ၼိုင်ႈဝႃႇ……. "ပုၼ်ႈသုၼ်ႇတူဝ်ႁူဝ်ၸႂ်ဝႆၶွၼ်းယဝ်ႉၼိုင် ထိုင်ၼိူဝ်ႉထိုင်လိူတ်ႈယွၼ်းတုၵ်း ၽႂ်လႃႇတေဢမ်ႇၶုၵ်း ၸႂ်လႆႈလႄႈ...

တဵင်ႈၶိုၼ်းယဝ်ႉ ၶၢဝ်းပိူၼ်ႈၼွၼ်းလပ်း၊ ၽဝ ၶႃႈၼၢင်းတႄႉ ပေႃးတၢၼ်ႇလုၵ်ႈ  ႁဵၼ်း ၸၼ်ႉ 10 တေတွပ်ႇလိၵ်ႈ ယိပ်းၽိုၼ်လိၵ်ႈသေ ၶတ်းၸႂ် ဢၢၼ်ႇဢူမ်သူပ်း ယူႇ။ ၸၢႆးၶုၼ်ၾႃႉ မိုဝ်းၵွင်ႈ ႁဝ်းၶႃႈၸုမ်းၶၢဝ်ႇၽူႈတွႆႇႁွၵ်ႈၵေႃႉထၢႆႇ၊ ၶႃႈၼၢင်းသမ်ႉပဵၼ် ၵေႃႉဢွၵ်ႇႁၢင်ႈသေ ထၢႆႇၶၢဝ်ႇငၢဝ်းတႆး တႃႇပီႈၼွင်ႉတႆး တင်းဝၢၼ်ႈ တင်းမိူင်း တေလႆႈႁပ်ႉတူၺ်း တီႈႁူင်းပွႆႇငဝ်းႁၢင်ႈသဵင် DVB ဢၼ်ပွႆႇဢွၵ်ႇငဝ်းႁၢင်ႈသဵင်ႈတႆး ၵူႈဝၼ်းဢင်းၶၢၼ်း...

ဝၼ်းၼၼ်ႉၾႃႉၵေႃႈငိုပ်းၵၢမ်ႈ မီးပႃးဢၢႆၾူၼ် ၽူင်ႉတူၵ်းလူင်းမႃးယူႇၽွင်ၽွင်၊ လူတ်ႉ ဢီႊသူႊၸူႊ ၽိၵ်ႉဢၢပ်ႉ ၶွင်ႉၶိုင်ႈလမ်းၼိုင်ႈ ႁဝ်းၶႃႈၶီႇမႃးၸွမ်း 4 ၵေႃႉ မႃးၵိုတ်းၸွတ်ႈ ၼႃႈႁိူၼ်းလူင် ၵဝ်ႇၵဝ်ႇ လင်ၼိုင်ႈ  ယူႇၶၢင်ႈတူင်ႈၼႃး တီႈဢမ်ႇၸမ်ဢမ်ႇၵႆ ဝဵင်းၵဵင်းမႂ်ႇ။ ၸဝ်ႈၶိုၼ်းသႂ် ၸႂ်ယဵၼ် ၽူႈၵေႃႈတင်ႈၸုမ်းၶၢဝ်ႇၽူႈတွႆႇႁွၵ်ႈ ၵေႃႉႁေႃႈလူတ်ႉ။ ၸၢႆးယွတ်ႈလၢဝ် ၼင်ႈၶၢင်ႈ ၵူၼ်းႁေႃႈ။ ၶႃႈႁဝ်းၼၢင်းယေႈႁွမ် လႄႈ ၸၢႆးယီႈၽူင်း ၶီႇမႃးၼႂ်းၶွင်ႉဢွၼ်ႇ လင်ၵူၼ်းႁေႃႈ။ ၵႃးလိမ်ႇၶဝ်ႈ မႃး...

သၢႆမွၵ်ႇႁွမ် (ၸုမ်းၶၢဝ်ႇၽူႈတွႆႇႁွၵ်ႈ) ပေႃးလၢတ်ႈဝႃႈ ႁူင်းပွႆႇသဵင် “ၽူႈတွႆႇႁွၵ်ႈ” ၼႆ ပီႈပီႈၼွင်ႉၼွင်ႉဢူၺ်းၵေႃႉႁဝ်း တေႁူႉၸၵ်း ယၢမ်ႈထွမ်ႇ ၊ ယၢမ်းငိၼ်းၸိုဝ်ႈသဵင်မၼ်းယူႇၶႃႈၼေႃႈ? ယွၼ်ႉဝႃႈပဵၼ်ႁူင်းပွႆႇသဵင်တႆး ဢၼ် ဢမ်ႇယူႇပႃႈတႂ်ႈလူင်ပွင်ၸိုင်ႈ၊ ဢမ်ႇယူႇတႂ်ႈတပ်ႉသိုၵ်း၊ ဢမ်ႇယူႇတႂ်ႈၸုမ်းလႂ်၊ ပဵၼ်ႁူင်းပွႆႇသဵင် ဢၼ်ပဵၼ်ၶွင်ပေႃႈမႄႈၵူၼ်းမိူင်း၊ ၸုၵ်းၾၢႆႇၵူၼ်းမိူင်းသေပိုၼ်ၽၢဝ်ႇၶၢဝ်ႇငၢဝ်းၵူႈလွင်ႈလွင်ႈ ပၼ်ပီႈၼွင်ႉႁဝ်းၶဝ်ယူႇၼၼ်ႉၶႃႈယဝ်ႉ။ လိူဝ်သေပဵၼ်ႁူင်းပွႆႇသဵင် ဢၼ်ပိုၼ်ၽၢဝ်ႇၶၢဝ်ႇငၢဝ်းယူႇၵူႈမိုဝ်ႉဝၼ်းယဝ်ႉ ယင်းပဵၼ်ပိုၼ်ႉတီႈ ၾိုၵ်းသွၼ်ပၼ်ၽူႈၸတ်းလၢႆးၵၢၼ်မၢင်ၸိူဝ်း ပိူဝ်ႈတႃႇၸၢင်ႈပိုတ်ႇၶႂၢၵ်ႈႁူင်းပွႆႇသဵင်တႆး ၸိူဝ်းၼႆႉ ထႅင်ႈ လူးၵွၼ်ႇ ။ ၵွပ်ႈပိူဝ်ႈၼၼ်လႄႈ ယူႇတီႈၽူႈထွမ်ႇသေ ၵမ်ႈၼမ်တေထၢင်ႇၼႂ်းၸႂ်ဝႃႈ ပဵၼ်ႁူင်းပွႆႇသဵင်...

ၽူးမိူင်း ၶႃႈႁဝ်းၽူႈတႅမ်ႈလိၵ်ႈလႆႈလဵပ်ႈႁဵၼ်းလွင်ႈသိုဝ်ႇ လွင်ႈသုၼ်ႇလႆႈၵူၼ်းၼၼ်ႉ ပဵၼ်မိူဝ်ႈၼႂ်းပီ 2004 တီႈႁူင်းႁဵၼ်းၵူၼ်း ၼုမ်ႇၸိူဝ်ႉၸၢတ်ႈၸိုင်ႈတႆး SSSNY ဝဵင်းၵဵင်မႆႇ၊ ၽူႈပၼ်ပၢင်သွၼ်တႄႉ ပဵၼ်လုင်းသႅင်ၸိုၼ်ႈ (သၶႁ)၊ လုင်းသၶႁ သွၼ်ပၼ်လွင်ႈသိုဝ်ႇၶၢဝ်ႇ မိူၼ်ၼင်ႇဢၼ်တွင်းလႆႈလီတႄႉ 5Ws 1H (Who, What, When, Where, Why and How?) ၶၢဝ်ႇၼိုင်ႈႁူဝ်ၼႆႉတေလႆႈမီး...

ၼႂ်းပီ 1996 မႅၼ်ႈၽွင်းၶိင်ႇၶၢဝ်းၵတ်းၼမ်ႉၼၢႆးသုမ်ႇပေႃးတၼ် ထိုင်ၶၢဝ်းလႅတ်ႇဢွၵ်ႇယဝ်ႉၵေႃႈ ဢမ်ႇပႆႇမုင်ႈႁၼ်တႃဝၼ်း ၊ မုင်ႈတူၺ်းႁိူၼ်းပိူၼ်ႈယင်းဢမ်ႇႁၼ် ၼၼ်ႉယဝ်ႉ။ ဝၼ်းၼႆႉ သမ်ႉ မႅၼ်ႈဝၼ်းၵၢတ်ႇ ၊ သဵင်လေႃႉဝူဝ်း လၢႆလမ်း ၶပ်ႉယၢႆၵၼ်မႃးၵၢတ်ႇပေႃးပဵၼ်ထႅဝ်/ သဵင်လေႃႉ၊ သဵင်ဝူဝ်း၊ ၵူၼ်းမႃးၵၢတ်ႇႁွင်ႉတူင်ႉတၵ်ႉၵၼ် ပေႃးပၼ်းလူင်ၵႂႃႇ။  ပဵၼ်ၶၢဝ်းၵတ်းလႄႈ ၵမ်ႈၽွင်ႈသိူဝ်ႈသွၼ်ႉၼႃ၊ ၵမ်ႈၽွင်းသိူဝ်ႉသွၼ်ႉမၢင်၊ မၢင်ၸိူဝ်းဝႆၽႃႈဝႆ၊ မၢင်ၸိူဝ်းၵွတ်ႇၵႆႇသေပႆၶဝ်ႈၵၢတ်ႇ သူၼ်ႈသိၼ်းသၢၼ်...