တဵင်ႈၶိုၼ်းယဝ်ႉ ၶၢဝ်းပိူၼ်ႈၼွၼ်းလပ်း၊ ၽဝ ၶႃႈၼၢင်းတႄႉ ပေႃးတၢၼ်ႇလုၵ်ႈ  ႁဵၼ်း ၸၼ်ႉ 10 တေတွပ်ႇလိၵ်ႈ ယိပ်းၽိုၼ်လိၵ်ႈသေ ၶတ်းၸႂ် ဢၢၼ်ႇဢူမ်သူပ်း ယူႇ။

ၸၢႆးၶုၼ်ၾႃႉ မိုဝ်းၵွင်ႈ ႁဝ်းၶႃႈၸုမ်းၶၢဝ်ႇၽူႈတွႆႇႁွၵ်ႈၵေႃႉထၢႆႇ၊ ၶႃႈၼၢင်းသမ်ႉပဵၼ် ၵေႃႉဢွၵ်ႇႁၢင်ႈသေ ထၢႆႇၶၢဝ်ႇငၢဝ်းတႆး တႃႇပီႈၼွင်ႉတႆး တင်းဝၢၼ်ႈ တင်းမိူင်း တေလႆႈႁပ်ႉတူၺ်း တီႈႁူင်းပွႆႇငဝ်းႁၢင်ႈသဵင် DVB ဢၼ်ပွႆႇဢွၵ်ႇငဝ်းႁၢင်ႈသဵင်ႈတႆး ၵူႈဝၼ်းဢင်းၶၢၼ်း ၵၢင်ၼႂ်ၼၼ်ႉယူႇ (ယၢမ်းလဵဝ် ဢွၵ်ႇၵၢင်ၶမ်ႈဝၼ်းဢင်းၶၢၼ်း တင်း ၵၢင်ၼႂ်ဝၼ်းပုတ်ႉ)။

Photo by SHAN : ၸုမ်းၶၢဝ်ႇၽူႈတွႆႇႁွၵ်ႈ ၽွင်းတိုၵ်ႉထၢႆႇငဝ်းႁၢင်ႈသဵင်

ၸၢႆးၶုၼ်ၾႃႉ – ပေႃးတူဝ်ႈတၼ်းၵေႃႈ ႁဝ်းထၢႆႇယဝ်ႉၼေႃႈ၊ လိုၵ်းၵေႃႈ လိုၵ်းမႃး တိၵ်းတိၵ်းယဝ်ႉ။

မိူဝ်ႈႁႃး တိုၵ်ႉထၢႆႇၼၼ်ႉ …..

ထၢႆႇ ထၢႆႇ ၵိုတ်း ၵိုတ်း ဝူၵ်ႉ ဝူၵ်း…… ဝူး………….. ထၢႆႇ ထၢႆႇ ၵိုတ်း ၵိုတ်း   ဝူၵ်ႉ ဝူၵ်း…… ဝူး…………..  ထၢႆႇ ထၢႆႇ ၵိုတ်း ၵိုတ်း   ဝူၵ်ႉ ဝူၵ်း…… ဝူး…………..

ၸၢႆးၶုၼ်ၾႃႉ – ၼွင်ႉ! သဵင်မႃႁွၼ် ပႃးၵႂႃႇၸွမ်းယဝ်ႉ မႄးထၢႆႇထႅင်ႈလႃႈ။

ဢေႃး ဢေႃး ၽဝ ၶႃႈၼၢင်းလႄႈ မႃတူဝ်ႁွၼ် ဢွၼ်ႇဢိူၺ်။ ဢၼ်လီၵူဝ် လီၸင်းၼၼ်ႉ ယွၼ်ႉၺႃး ၵၼ်ယူႇ တႃႇသေႇလႄႈ ပေႃးပဵၼ် ဢူၺ်းၵေႃႉလီၵၼ်မႃး။ ဝၢႆးမႃး ၽွင်းထၢႆႇငဝ်း ႁၢင်ႈသဵင်ယူႇၼၼ်ႉ ပေႃးဢမ်ႇငိၼ်းသဵင်မႃႁွၼ် သမ်ႉပေႃးထၢမ်ႁႃ … ယဝ်ႉယိုင်။

ထၢႆႇ တင်ႈတႄႇ 9 မူင်း တေႃႇတဵင်ႈၶိုၼ်းၸၢႆႉၵေႃႈ ဢမ်ႇပႆႇယဝ်ႉ၊ ၵၢင်ဝၼ်းတႄႉ သဵင်ရူတ်ႉ သဵင်ၵႃး ႁႅင်းလႄႈ တိုၼ်းဢမ်ႇၸၢင်ႈထၢႆႇ ။

ၶိုၼ်းၼႆႉၵေႃႈ တဵင်ႈၸၢႆႉဝၢႆႇလိူဝ်ၶၢမ်ႈၸူး ဝၼ်းမႂ်ႇထႅင်ႈဝၼ်းၼိုင်ႈယဝ်ႉ။

ၸၢႆးၶုၼ်ၾႃႉ – ၼွင်ႉ! ဢၢၼ်ႇႁႂ်ႈလႆႈဢူမ်သူပ်းလီလီၵွၼ်ႇလႃႈ ပီႈတေလပ်းပႂ်ႉယဝ်ႉ။ ပေႃး ၼွင်ႉဢူမ် သူပ်းလီလီယဝ်ႉၵေႃႈ ပူၵ်းပီႈၼႃႈ။ ပေႃးတိုၵ်ႉၵိုတ်းၵိုတ်း ၶမ်ၶမ်ယူႇ တႄႉယႃႈၽူမ်ႈပူၵ်း။ ပေႃး လႅပ်ႈဢမ်ႇၶမ်ယဝ်ႉ ႁႃးၸၢင်ႇၵွႆႇထၢႆႇၶိုၼ်း။

မိုဝ်းၵွင်ႈ ၶႃႈၼၢင်း ပီႈၸၢႆးၶုၼ်ၾႃႉတႄႉ လပ်းမွႆႈယူႇ သွတ်ႉသွတ်ႉ။ ၶႃႈၼၢင်းတႄႉ ႁဵတ်းၵေႃႉ သဵင်မႃႁဝ်ႇ မႃႁွၼ်သေ ၶတ်းၸႂ်ဢၢၼ်ႇၶၢဝ်ႇ ဢၼ်ပဵၼ်ဢၼ်လူႉ ၸိုင်ႈတႆးႁဝ်း  ႁႂ်ႈလႆႈဢူမ်သူပ်းယူႇဢႅပ်ႈဢႅပ်ႈ။

မဵဝ်းၶၢဝ်ႇဢၼ်ဝႃႈၼႆႉ – မၢင်ပွၵ်ႈဢတ်းၵႂႃႇ  ထၢင်ႇဝႃႈယဝ်ႉယႃႇၶႅမ်ႉလႅပ်ႈ၊ ၶႃႈၼၢင်း ပေႃးပူင်ၸႂ် ပူင်ၶေႃးသေၼွၼ်း။ ၽွင်းၼွၼ်းမွႆႈယဵၼ်ၵႂႃႇ ယူႇၽေႃႈၽေႃႈ ၽူႈထတ်းႁဝ်းသမ်ႉ ၵပ်းမႃးဝႃႈ ၽိတ်းၼႆ။ ၽိတ်း ယေႈတူဝ် ယေႈၶေႃႈၵူၺ်း သေတႃႉ လႆႈၶိုၼ်း လုၵ်ႉၼုင်ႈသိူဝ်ႈၶူဝ်းတႆး ႁၢင်ႈၶိူင်ႈႁၢင်ႈၾၢင်သေ ထၢႆႇၶိုၼ်း ၵေႃႈမီး။

ဢၼ်ႁူပ်ႉတၢင်းယၢပ်ႇၼႆႉ မီးယူႇလၢႆလွင်ႈ၊ ယွၼ်ႉၶႃႈၼၢင်း ၵေႃႈပႃး။ ယွၼ်ႉ လုမ်းသိုဝ်ႇၶၢဝ်ႇတႆးႁဝ်းၶႃႈ ဢမ်ႇတဵမ်ထူၼ်ႈၵေႃႈပႃး။

ဢၼ်ဝႃႈ ယွၼ်ႉၶႃႈၼၢင်း ၼႆႉတႄႉ –

 (1) ဢမ်ႇလႆႈႁဵၼ်းယဝ်ႉႁူင်းႁဵၼ်း ၾၢႆႇၶၢဝ်ႇ မႃးၵမ်းသိုဝ်ႈ။

 (2) ဢၢၼ်ႇ/တႅမ်ႈ လိၵ်ႈတႆး ၵေႃႈ ဢမ်ႇ ၽဵၼ်ႈ ( ပီႈပီႈၼွင်ႉၼွင်ႉ ယင်းၵႆႉပွင်ႉထႃႉမႃး၊ သဵင်ဢႃ ပွတ်းဢမ်ႇပႃးဝႃႇ သဵင်ဢႃ ယၢဝ်း လိူဝ် ယဝ်ႉဝႃႇ ၊ မႂ်ႇသုင် ၼႆၵေႃႈဢမ်ႇပီႇဝႃႇ ၸိူဝ်းၼႆႉ –  ၶႃႈၼၢင်းယင်းၸႂ်လဵၵ်ႉ လွမ်လၵ်ႉ ႁႆႈ လူးၵွၼ်ႇ ၊ ထိုင်တီႈထၢတ်ႈၸႂ်တူၵ်း၊ ဢမ်ႇၶႂ်ႈသိုပ်ႇႁဵတ်းၵၢၼ်၊ ဝူၼ်ႉ ပေႃး ၶႂ်ႈဢွၵ်ႇ ပၢႆႈပႅတ်ႈတင်းၸၼ်း ၵေႃႈမီးမႃး)။

(3) ယွၼ်ႉဢမ်ႇလႆႈႁဵၼ်းလွင်ႈၵၢၼ်မိူင်း ၊ ပိုၼ်းဢၼ်ပဵၼ်တႄႉမီးတႄႉ ၼႂ်းၸိုင်ႈတႆးလႄႈ ယၢပ်ႇၽိုတ်ႇ တႃႇႁူႉလွင်ႈ ႁၼ်တၢင်း ႁႂ်ႈပေႃးႁဵတ်းၵၢၼ်ငၢႆႈ ၸိူဝ်းၼႆႉၵေႃႈပႃး။

တွၼ်ႈလုမ်းသမ်ႉ

(1) ၽွင်းၼၼ်ႉၶၢတ်ႈလုမ်းဝႆႉၵေႃႈလဵၵ်ႉၼႃႇ တီႈထၢႆႇမၼ်း ဢမ်ႇၵၼ်သဵင်လႆႈ၊ ႁွင်ႈဢတ်း မီးမွၵ်ႈဝႃးဝၢႆႈၵူၺ်း၊ ၵူၼ်းလုမ်းႁူမ်ႈၵၼ်ႁဵတ်းဢဝ်ႁင်းၵူၺ်း။ ဢမ်ႇ ၵွမ်ႉၵႃႈ မႃႁဝ်ႇ မႃႁွၼ် သဵင်ၵူၼ်းၶၢႆထူဝ်ႇတူမ်ႈ၊ သဵင်ႁိင်ႇ ၵူၼ်းၶၢႆၶဝ်ႈ မုၼ်း ၼမ်ႉၵၢမ်ႈ၊ သဵင်မႅဝ်းငၢဝ်ႈ ၸိူဝ်းၼႆႉၵေႃႈ ပႃးမူတ်းယဝ်ႉ ။

(2) ၶိူင်ႈထၢႆႇ ႁဝ်းဢမ်ႇၶိုတ်းၵၢပ်ႈ၊ ၾႆး ဢမ်ႇ လႅင်းၽဵင်ႇ တႃႇၸႂ်ႉၼႂ်းၵၢၼ်၊ ၶိူင်ႈ တူၺ်းသေဢၢၼ်ႇထၢႆႇ ၵေႃႈ ဢမ်ႇမီး ၸိူဝ်းၼႆႉ။

(3) တႃႇပဵၼ်ၵၢၼ် လႆႈၵႄႈလိတ်ႈဢဝ်ႁင်းၵူၺ်းၸွမ်းငဝ်းလၢႆး ၸိူဝ်းၼႆႉ။

ၶၢဝ်ႇဢၼ်ပီႈၼွင်ႉႁဝ်းၶဝ်တူၺ်းၼၼ်ႉ – ၶႃႈၼၢင်းတင်ႈၵွင်ႈထၢႆႇဝႆႉ၊ မၢႆတီႈၼင်ႈ ဝႆႉသေ ထၢႆႇဢဝ်ႁင်းၵူၺ်းၵေႃႈ ၵႆႉၵႆႉႁဵတ်းမႃးၶႃႈဢေႃႈ။ ၽူႈပၼ်ႁႅင်းႁဝ်းၶႃႈတႄႉ ၵႆႉလၢတ်ႈမႃးဝႃႈ 15 မိၼိတ်ႉယင်းဢမ်ႇတဵမ် ဢေႇၼႃႇ ၶၢဝ်ႇတႆးၼႆႉ – ယွၼ်း ၶၢဝ်းယၢမ်းထႅင်ႈ ႁႂ်ႈလႆႈလေႃႇ … ၼႆ။ ၸူးၸႂ်တႄႉ ၶႂ်ႈလႆႈ ၼမ်လိူဝ်ၼႆႉ တႄႉ ၼင်ႇဝႃႈယူႇ၊ ပေႃးတူၺ်း ႁႅင်းၵူၼ်း ႁႅင်းငိုၼ်း ႁႅင်းႁဵတ်းၵၢၼ် သမ်ႉ 10 ၼိဝ်ႉတူမ်း 20 ႁူးလွၼ်ႉလွၼ်ႉ။

မိူဝ်ႈတႄႇ ဢွၵ်ႇငဝ်းႁၢင်ႈသဵင် ၽူႈတွႆႇႁွၵ်ႈ တီႈ ႁူင်းပွႆႇသဵင် DVB ၼၼ်ႉ ၽူႈတွႆႇ ႁွၵ်ႇ ပႆႇလႆႈၶၢတ်ႈလုမ်း ပူၵ်းပၵ်းႁင်းၶေႃ တီႈဝဵင်းတူၼ်ႈတီး၊ မိူဝ်ႈၼၼ်ႉ  တႃႇ တေ ဢွၵ်ႇ ငဝ်းႁၢင်ႈသဵင် ႁဝ်းၶႃႈ လႆႈၵႂႃႇပိုင်ႈပီႈ ပိုင်ႈၼွင်ႉ ၸိူဝ်းမီး ႁွင်ႈထၢႆႇဢတ်းသေ ႁဵတ်းၵၢၼ်ဢဝ်ၶႃႈဢေႃႈ (ယိၼ်းၸူမ်းၶွပ်ႈၸႂ်ယႂ်ႇၼမ်တႄႉၶႃႈ ဢၼ်ၸွႆႈထႅမ် ပၼ်ႁႅင်းႁဝ်းၶႃႈ မႃးတႃႇသေႇ) ။

တေလၢတ်ႈၼႄ တူဝ်ထူပ်းထႅင်ႈဢၼ်႞ –  မီးပွၵ်ႈၼိုင်ႈ ၶႃႈၼၢင်း လႄႈ ၽူႈႁူမ်ႈ ၽၢၵ်ႈၵၢၼ် ၼၢင်းသႅင်ၽူး ၵႂႃႇဢဝ်ၶၢဝ်ႇတီႈၼေႇပျီႇတေႃႇ ဢၼ်ပဵၼ် ပၢင်ၵုမ်လူင် 21 ပၢင်လူင်ၼၼ်ႉ။ ၼင်ႇႁိုဝ်ၶၢဝ်ႇႁဝ်းၶႃႈ တေလႆႈပႃးသဵင်ၵူႈၾၢႆႇ၊ ၾၢႆႇသိုၵ်းလူင် ပွင်ၸိုင်ႈ တပ်ႉမ တေႃႇမၢၼ်ႈ ၵေႃႈႁႂ်ႈလႆႈ ပႃး၊ ဢၼ်လႆႈၵႂႃႇပႂ်ႉတၢင်းၼႃႈ ႁွင်ႈၼမ်ႉၶဝ်၊ ထိုင်ၶဝ်ဢွၵ်ႇမႃးၵေႃႈ လႅၼ်ႈၸွမ်းလင်ၶဝ်သေ လမ်းထၢမ်။ ႁႂ်ႈလႆႈၵႂၢမ်းလၢတ်ႈ သဵင်ၶဝ် တႃႇ ႁႂ်ႈၵူၼ်းမိူင်းႁူႉႁၼ်ၸွမ်း။

ပေႃးၽႃႇမႆႉ ဢမ်ႇဝႄႈတႃ- သင်ထၢမ် ၶႃႈၼၢင်းဝႃႈ ယွၼ်ႉသင်လႄႈမႃး ႁဵတ်းၵၢၼ်ၶၢဝ်ႇၼႆ — ၶႃႈၼၢင်းယွၼ်းတွပ်ႇ သိုဝ်ႈသိုဝ်ႈဝႃႈ မိူဝ်ႈတႄႇမႃး ပႃးဝႃႇသၼႃႇ ၶႂ်ႈႁဵတ်း ၵၢၼ်ၶၢဝ်ႇ ႁၵ်ႉသုၼ်ႇလႆႈၸိူဝ်ႉၸၢတ်ႈ ဝၢၼ်ႈမိူင်းၼႃႇသေ မႃးဢမ်ႇၸႂ်ႈ ။ ယဝ်ႉႁူင်းႁဵၼ်းယဝ်ႉ ဢမ်ႇမီးၵၢၼ်  မႄႈသမ်ႉၶႂ်ႈႁႂ်ႈႁဵတ်းၵၢၼ်၊ လူဝ်ႇမီးၵၢၼ် ၼၼ်ႉၵူၺ်းလႄႈ သၢင်ႇတေႃႇ သေ ၽႅဝ်မႃးၼႂ်းၸုမ်းၽူႈတွႆႇႁွၵ်ႈ ၵူၺ်း။

ပေႃးယူႇတီႈၶႃႈၼၢင်းတႄ့ မိူဝ်ႈၼၼ်ႉ ယဝ်ႉၵျွင်းသေတႃႉ ဢမ်ႇမေႃသင် ဢမ်ႇႁူ့သင် ဢမ်ႇသူၼ် ၸႂ်သင်၊ ၵၢၼ်ၶၢဝ်ႇ ၊ ၵၢၼ်မိူင်းၶႅၼ်းဝႆ့ၵႆၵႆ ။ ၵူၼ်းၼုမ်ႇ ၸိူဝ်းယဝ်ႉ ႁူင်းႁဵၼ်းၵႂႃႇ ၸိူဝ်းတေမိူၼ်ၶႃႈၼၢင်းၵေႃႈ မၢင်ၽဝ်ႇတေမီးတၢင်းၼမ်ယူႇ။

ၵူၺ်းၵႃႈၽိူဝ်ႇၶဝ်ႈမႃး ႁၢပ်ႇၵၢၼ်လႆႈမႃး 3-4 ပီ (ယၢမ်းလဵဝ် ဢႃယုႁဵတ်းၵၢၼ်ၶႃႈ ၼၢင်း မီးမႃး ၼႂ်း 6 ပီ) ပီၼႆႉ ၽွၼ်းလီဢၼ် လႆႈမႃးႁဵတ်းၵၢၼ် ၸုမ်းၶၢဝ်ႇၽူႈ တွႆႇ ႁွၵ်ႈ၊ ၼႂ်းတူင်ႇဝူင်းႁဝ်းၶႃႈၸိူဝ်းၼႆႉ မိူၼ် တင်းဝႃႈ ၵၢၼ်သွၼ်ၵူၼ်း။ ဝၢႆးၼၼ်ႉၸင်ႇႁူႉမႃး ႁၼ်မႃးဝႃႈ ၵၢၼ်ၶၢဝ်ႇ ၼႆ့မၼ်း လမ်ႇလွင်ႈတႃႇ ၵူၼ်းမိူင်းႁဝ်းလႄႈ ၸိူဝ်ႉၶိူဝ်းႁဝ်းတႄ့တႄ့ၶႃႈ။

Photo by SHAN : ယိင်းဢုမ်ႈမူၺ် ၸုမ်းၶၢဝ်ႇၽူႈတွႆႇႁွၵ်ႈ

ၶူးႁၵ်ႉၶိူဝ်းႁဝ်းၵႆ့လၢတ်ႈဝႃႈ – ၽူႈသိုဝ်ႇၶၢဝ်ႇၼႆ့ မိူၼ်မႃပႂ်ႉႁိူၼ်းတူဝ်ၼိုင်ႈ ယွၼ်ႉ သင်ၼႆ ပေႃးမီးမႃလီပႂ်ႉပၼ်ႁိူၼ်းၼႆၸိုင် ၽူလၵ်ႉၵေႃႈတေဢမ်ႇႁတ်း ၶဝ်ႈႁိူၼ်း။ ဝၢၼ်ႈမိူင်းၼိုင်ႈလုၵ်ႈၵေႃႈတေႃႈၼင်ႇၼၼ်။ ပေႃးမီးၽူႈသိုဝ်ႇၶၢဝ်ႇလီၼမ်ၼမ်ၸိုင် ၸိူဝ်ႉၶိူဝ်းၼၼ်ႉ ဝၢၼ်ႈမိူင်းၼၼ်ႉ ၸဵဝ်းတေလႆႈလွင်ႈပူတ်းပွႆႇဢိူဝ်ႈ – ဝႃႈၼႆ။

ၵွပ်ႈၼၼ် ဝၢႆးပွင်ႇၸႂ်ယဝ်ႉ ၶႃႈၼၢင်းၵေႃႈ တႅပ်းတတ်းဝႃႈ တေၶတ်းၸႂ် ပဵၼ် ၽူႈသိုဝ်ႇၶၢဝ်ႇလီ၊ ႁၢႆးငၢၼ်းၶၢဝ်ႇၵႂႃႇ တွၼ်ႈတႃႇၵူၼ်းမိူင်းႁဝ်း ၸိူဝ်းၺႃးပူၼ်ႉပႅၼ် သုၼ်ႇလႆႈ။ ယင်းၶႂ်ႈတိုၵ်းသူၼ်းပႃး ၼွင်ႉၼွင်ႉသႅၼ်းႁုၼ်ႈမႂ်ႇတင်းလၢႆ ၶဝ်ႈမႃးတူင်ႉၼိုင် ၼႂ်းဝူင်းၵၢၼ်သိုဝ်ႇၼမ်ၼမ်သေၵမ်း ၼႆယူႇၶႃႈ။

ယိင်းဢုမ်ႈမူၺ်

ၽဝ ၽူႈသိုဝ်ႇၶၢဝ်ႇ ငဝ်းႁၢင်ႈသဵင် ၸုမ်းၶၢဝ်ႇၽူႈတွႆႇႁွၵ်ႈ

LEAVE A REPLY

Please enter your comment!
Please enter your name here