ၼႂ်းပီ 1996 မႅၼ်ႈၽွင်းၶိင်ႇၶၢဝ်းၵတ်းၼမ်ႉၼၢႆးသုမ်ႇပေႃးတၼ် ထိုင်ၶၢဝ်းလႅတ်ႇဢွၵ်ႇယဝ်ႉၵေႃႈ ဢမ်ႇပႆႇမုင်ႈႁၼ်တႃဝၼ်း ၊ မုင်ႈတူၺ်းႁိူၼ်းပိူၼ်ႈယင်းဢမ်ႇႁၼ် ၼၼ်ႉယဝ်ႉ။ ဝၼ်းၼႆႉ သမ်ႉ မႅၼ်ႈဝၼ်းၵၢတ်ႇ ၊ သဵင်လေႃႉဝူဝ်း လၢႆလမ်း ၶပ်ႉယၢႆၵၼ်မႃးၵၢတ်ႇပေႃးပဵၼ်ထႅဝ်/ သဵင်လေႃႉ၊ သဵင်ဝူဝ်း၊ ၵူၼ်းမႃးၵၢတ်ႇႁွင်ႉတူင်ႉတၵ်ႉၵၼ် ပေႃးပၼ်းလူင်ၵႂႃႇ။
ပဵၼ်ၶၢဝ်းၵတ်းလႄႈ ၵမ်ႈၽွင်ႈသိူဝ်ႈသွၼ်ႉၼႃ၊ ၵမ်ႈၽွင်းသိူဝ်ႉသွၼ်ႉမၢင်၊ မၢင်ၸိူဝ်းဝႆၽႃႈဝႆ၊ မၢင်ၸိူဝ်းၵွတ်ႇၵႆႇသေပႆၶဝ်ႈၵၢတ်ႇ သူၼ်ႈသိၼ်းသၢၼ် သုၵ်ႉသၵ်ႉယူႇႁင်းၽႂ်ႁင်းမၼ်း။
ဝၼ်းၼၼ်ႉ ၶႃႈၼၢင်းၵေႃႈ မိူၼ်ႁၢင်ႈသုၵ်ႉသၵ်ႉမိူၼ်ပိူၼ်ႈၼင်ႇၵဝ်ႇ၊ လႆႈၵႂႃႇၶၢႆၵုၼ်ႇယွႆႈၼႂ်းၵၢတ်ႈၸွမ်း ၵေႃႉပဵၼ်မႄႈလႄႈ လႆႈႁပ်ႉၸေးၸိမ်ႇၶၢဝ်းၵတ်းၼၼ်ႉ တဵမ်ထူၼ်ႈ သၼ်ႇလၢင်ႈ မူၺ်ႈပေႃးၶႂ်ႈထိုင် လုပ်ႇၼၼ်ႉယဝ်ႉ။ ၵၢတ်ႇဢွၼ်ႇဝၼ်းၼၼ်ႉ ပေႃႈၵႃႉ မႄႈၶၢႆၽၵ်းယိူဝ်ႈၼၢင်းၶဵဝ်ၶဝ် ႁွင်ႉသိုဝ်ႉႁွင်ႉၶၢႆ သဵင်ပီႈၼွင်ႉတင်းလၢႆ မႃးႁူမ်ႈၶဝ်ႈၵၢတ်ႇ ၵေႃႈၵိုၼ်းဢိုၵ်ႉဢိုၵ်ႉ။
မၢင်ၵေႃႉၸေးတင်းလုၵ်ႈဢွၼ်ႇ ႁၢပ်ႇတင်းပဵတ်ႈၽၵ်းၶဵဝ်သေ တိုၵ်ႉတေမႃးပၢႆးၶၢႆ ၊ မၢင်ၸိူဝ်းသမ်ႉ ၼင်ႈၵိၼ်ၶဝ်ႈသဵၼ်ႈၶဝ်ႈသွႆး ၊ ဢၼ်တိုၵ်ႉဝႆၽႃႈလၢႆးလူင်သေ ၼင်ႈဢွမ်ႇၾႆး၊ ဢုပ်ႇၵၼ် သဵင်ႁုၼ်ႉသဵင်ၶူဝ်ၵေႃႈမီးပႃး ၊ တုမ်ႁူဝ်ၵၼ်ယူႇႁိမ်းမုၵ်ႉၾႆး ဢၼ်သႂ်ႇဝႆႉ ၼႂ်းၵၢင်ၵၢတ်ႇၼၼ်ႉၵေႃႈ ပၼ်းဝႆႉယူႇႁင်းၶဝ်။ ယွၼ်ႉဝႃႈ ၵၢတ်ႈၼႆႉႁႃႈဝၼ်းၸင်ႇပဵၼ်ၼိုင်ႈပွၵ်ႈ တေမီးဝၼ်းတုမ်းလႄႈဝၼ်း ၵၢတ်ႇ ၊ ပေႃးဝႃႈဝၼ်းတုမ်းၼႆ ပီႈၼွင်ႉတီႈၵႃႉၶၢႆၼိူဝ်သၼ်လွႆတၢင်ႇတီႈ ၶဝ်တေၶီႇလေႃႉဝူဝ်းမႃး ၼွၼ်းတုမ်းပႂ်ႉၶၢႆ ၼႂ်းဝၼ်းၵၢတ်ႇ။
ထုင်ႉယိူင်းၼႆႉ မီး 27 ဝၢၼ်ႈ ၸၢဝ်းၶိူဝ်းတႆး ၵမ်ႈၼမ် – ပဵၼ်ဢိူင်ႇလူင် ဢၼ်ယူႇၼႂ်းဝဵင်းလၢႆးၶႃႈ မီးပီႈၼွင်ႉၸၢဝ်းၶိူဝ်းလၢႆၸၢဝ်းၶိူဝ်း ဢၼ်ယူႇႁူမ်ႈၵၼ် မိူၼ်ၼင်ႇ ပီႈၼွင်ႉတႆး ၊ ပီႈၼွင်ႉပဢူဝ်း ၊ ပီႈၼွင်ႉလွႆ ၊ ပီႈၼွင်ႉၶႄႇ ။ မၢၼ်ႈ ဢၼ်လုၵ်ႉတၢင်းမိူင်းတူင်ႈပဵင်း သေ မႃးၶၢႆပႃၼဝ်ႈ ငႃးပိ တင်ႈတႄႇၶမ်ႈဝၼ်းတုမ်း ပေႃးဝၼ်းၵၢတ်ႇၶၢႆယဝ်ႉ ႁႅၼ်းၶူဝ်းပွၵ်ႈၶိုၼ်း တၢင်းပၢင်လူင်။
ၽႂ်တေႁိုဝ်ထၢင်ႇၶႃႈလႃႇ —- ၽွင်းၵၢတ်ႇတိုၵ်ႉၵိုၼ်းၶွၼ်ႈ လီသိုဝ်ႉလီၶၢႆယူႇၼၼ်ႉ ၵူၼ်းၶဝ်ႈၵၢတ်ႇ ၵိုင်ႉၵၢင်ႉႁၢင်ႇၵႂႃႇ ဢွၵ်ႇမိူဝ်းၵႂႃႇ ၽႂ်းၽႂ်းႁင်းၽႂ်မၼ်း။ ဢမ်ႇႁိုင်သင် မီးလုင်းၵေႃႉၼိုင်ႈ မႃးလၢတ်ႈဝႃႈ သိုၵ်းၼႃႈၵမ်ႇမႃးထိုင် ႁူဝ်ဝၢၼ်ႈဝႆႉယဝ်ႉဝႃႇၼႆလႄႈ ၵူၼ်းႁိမ်းႁွမ်းဢၼ်လႆႈႁူႉလႆႈငိၼ်း ၸိူဝ်းၼၼ်ႉ ၵေႃႈ ၵိုင်ႉၵၢင်ႉၽုၼ်ႇၽၢၼ်ႇလုၵ်ႉ ၸူဝ်းလုၵ်ႈ ၸူဝ်းမေး ပၢႆႈဢွၵ်ႇၵၢတ်ႇၵႂႃႇႁင်းၽႂ်မၼ်းယဝ်ႉ။
ၵမ်းၼႆႉမႄႈႁဝ်းၵေႃႈ ၼႅတ်ႈသိမ်းၶူဝ်း သႂ်ႇၵူၺ် သႂ်ႇသွင်း ဢွၼ်ႇႁႃးၶႃႈမႄႈလုၵ်ႈသေ – “ လုၵ်ႈ – ၼႅတ်ႈလႄႈ ဢဝ်ၼၼ်ႉလႄႈ ဢဝ်ၼႆႉလႄႈ ” ၼႅတ်ႈၶႃႈၼၢင်း ၸွႆႈၵဵပ်းၶူဝ်း ၵဵပ်းၶွင်ယူႇ။
ၵူၼ်းၸၢႆး သႅၼ်းပေႉတူဝ် တႄႉ ဢွၼ်ၵၼ်လႅၼ်ႈပၢႆႈၵႂႃႇၵေႃႉႁူးၵေႃႉတၢင်း ဢမ်ႇတၼ်းႁၼ် တၢင်းၵႂႃႇၶဝ်ယဝ်ႉ။ ၼႂ်းၵၢတ်ႇဢၼ်တိုၵ်ႉၵိုၼ်းဢိုၵ်ႉဢိုၵ်ႉယူႇၼၼ်ႉ ၵိုင်ႉၵၢင်ႉႁၢင်ႇႁၢႆး ယဵၼ်သီႇၵႂႃႇ၊ ၵိုတ်းၸဝ်ႈတၢင်းၶၢႆ ဢၼ်ပဵၼ်ၼၢင်းယိင်းလႄႈလုၵ်ႈဢွၼ်ႇၵူၺ်းယဝ်ႉ ။ သဵင်လုၵ်ႈဢွၼ်ႇႁွင်ႉႁႆႈ ၸွမ်းႁႃဢူႈၶဝ်ၵေႃႈပၼ်းလူင်ဝႆႉယူႇ။ သဵင် ငလူဝ်း ငၶွင်း သိုၵ်းၼႃႈၵမ်ႇ လမ်းတီႉၵူၼ်းဝၢၼ်ႈၵေႃႈ သုၵ်ႉသၵ်ႉလူင်ဝႆႉ။
ၵူၼ်းဝၢၼ်ႈၵူၼ်းသူၼ်တႄႉ ပိတ်ႉၽၵ်းတူ ႁိူၼ်းယေး ၽႂ်မၼ်းသေ ယူႇယဵၼ်ဝႆႉယူႇ သီႇသီႇ။
ႁႃးမႄႈလုၵ်ႈၵေႃႈ ၼႅတ်ႈပႃးၵူၺ် ပႃးသွင်းဢွၼ်ႇ ႁႃးသေပွၵ်ႈၶိုၼ်းႁိူၼ်း ယူႇၼၼ်ႉ လႆႈႁၼ် သိုၵ်းၼႃႈၵမ်ႇ မၢင်ၸိူဝ်းၵေႃႈ တိုဝ်းသွၵ်းတိၼ်သိုၵ်းလူင်သေ ၶိုၼ်ႈသွၵ်ႈႁိူၼ်းပိူၼ်ႈ၊ မၢင်ၸိူဝ်းၵေႃႈ ၸုၵ်းဢႅပ်ႉသဝ်သေ ဢဝ်ၵွင်ႈငႃၵႂႃႇတၢင်းၼိုင်ႈ ၶျွင်းၵႂႃႇတၢင်းၼိုင်ႈ ။ ၸိူဝ်းတိုၵ်ႉၶဝ်ႈဝၢၼ်ႈမႃး ပဵၼ်ယိုတ်ႈ ပဵၼ်သၢႆ မီးၵူၼ်းႁၢပ်ႇၶျေႃး မႃးၸွမ်းၶဝ်ၸိူဝ်းၼၼ်ႉ- မၢင်ၵေႃႉႁၢပ်ႇပဵတ်ႈ ၊ မၢင်ၵေႃႉ ပႃးထူင်ပိူဝ်ႉ၊ သိူၵ်းၼႃႈၵမ်ႇၸိူဝ်းၼၼ်ႉသမ်ႉ ပႃးၵွင်ႈငႃလူင်မႃးၸွမ်း၊ ငိၼ်းဝႃႈ တႄႉ ၶဝ်တေ ၼွၼ်းတီႈဝၢၼ်ႈႁဝ်းၶႃႈ ၶိုၼ်းၼိုင်ႈၼႆၶႃႈဝႃႇ။ ဢွၼ်ႇယိင်းဢွၼ်ႇ ၸိူင်ႉၶႃႈၼၢင်းၼႆႉတႄႉ ႁၼ်ၼႃႈတႃ ၶဝ်ၵူၺ်းၵေႃႈ ၵူဝ်ပေႃးသၼ်ႇၶႃႈယဝ်ႉ။
ၸိူဝ်းၶဝ် ဢဝ်ႁၢပ်ႇၶျေႃးမႃးၼၼ်ႉတႄႉ မၢင်ၵေႃႉၶၢၼ်းဢဝ်တီႈ ပူႇႁဵင်ၵၢင်ႉၵေႇ ႁၢပ်ႇတႅၼ်း ၵၢၼ်ၼႃႈဝၢၼ်ႈမႃး။ ပေႃးဝၢၼ်ႈ ဢၼ်ၶဝ်ထိုင်မႃးၼၼ်ႉ ပၼ်ၵူၼ်းႁၢပ်ႇၶျေႃး တဵမ်ၵေႃႈ ပွႆႇပၼ် ၵူၼ်းတၢင်ႇဝၢၼ်ႈပွၵ်ႈၶိုၼ်း။ ပေႃးၶၢၼ်း 10 ၵေႃႉ ပၼ် 5 ၵေႃႉ ႁၼ်ၽႂ်ၵေႃႈ တီႉဢဝ်ႁၢပ်ႇၶျေႃး ၸွမ်းၶဝ်ၵႂႃႇ။ ၸုမ်းၼိုင်ႈမႃး ၸုမ်းၼိုင်ႈမိူဝ်း ၵႆႉၵႆႉလႆႈႁၢပ်ႇၶျေႃး တႃႇၼႃႈႁိူၼ်း တႃႇၼႃႈဝၢၼ်ႈ ယူႇ တႃႇသေ လႄႈ ပေႃးဢမ်ႇတၼ်းမီးၶဝ်းယၢမ်း ႁဵတ်းႁႆႈႁဵတ်းသူၼ်။
ပေႃးမႃးယူႇၼႂ်းဝၢၼ်ႈ ယွၼ်းၵိၼ် မဵဝ်းၼိုင်ႈ ပေႃးယွၼ်းဢမ်ႇပၼ်ၵေႃႈ တိုဝ်သေ ဢဝ်၊ ၶဝ်ႈသၢၼ် ၶဝ်ႈၵၢပ်ႇ ၽၵ်းၵၢတ်ႇ မၢၵ်ႇၽိတ်ႉ ဢဝ်မူတ်း။ ယွၼ်းပႃးမူ ပႃးၵႆႇ ၊ ပေႃးဢမ်ႇပၼ် ပိုတ်းဢဝ် ၽၢတ်ႇဢဝ် လၵ်ႉဢဝ် မိူဝ်ႈၵႆႇ ၶိုၼ်ႈၵွၼ်း ၼွၼ်းလဝ်ႉ။
…
ဝၼ်းဢၼ်ၵိုင်ႉၵၢင်ႉတူၵ်းၸႂ်
မီးဝၼ်းၼိုင်ႈ လႆႈႁၼ်သိုၵ်းၼႃႈၵမ်ႇ သၢမ်သီႇၵေႃႉ ၸႂ်ႉၵူၼ်းဝၢၼ်ႈသၢမ်ၵေႃႉ ယေႃးၼင်ႈ ၸႂ်ႉဢဝ် မိုဝ်းသွင်ၶွၼ်တၢင်ႇဝႆႉၼိူဝ်ႁူဝ်၊ ၼႂ်းၼၼ်ႉပႃးလုင်းၶႃႈ ၵေႃႉၼိုင်ႈ။ ၶႃႈတိုၵ်ႉၵေႃႉလဵၵ်ႉယူႇလႄႈ ဢမ်ႇပေႃးႁူႉလွင်ႈၸိူဝ်းၼႆႉၵႃႈႁိုဝ်။
ၶႃႈၼၢင်းၸင်ႇထၢမ်မႄႈႁဝ်းၵႂႃႇဝႃႈ – “ၶဝ်မတ်ႉလုင်းႁဝ်းဝႆႉႁဵတ်းသင်”
မႄႈႁဝ်းတွပ်ႇဝႃႈ – “ၶဝ်မႃးႁႃၵူၼ်းႁၢပ်ႇၶျေႃး လုင်းသူလႅၼ်ႈပၢႆႈလႄႈၶဝ်လမ်းၸွမ်းတီႉလႆႈမၼ်း။ ၶဝ်မတ်ႉဝႆႉ တႃႇၸႂ်ႉဢဝ် ႁၢပ်ႇၶူဝ်းၶွင်ၶဝ်ၵႂႃႇၸွမ်းၶဝ်ဢိူဝ်ႈ” – ၼႆ တင်းသဵင်လၢတ်ႈသၼ်ႇသၼ်ႇသေ လၢတ်ႈၼႄၶႃႈၼၢင်းယူႇ ၼၼ်ႉ ဢမ်ႇလိုမ်းလႆႈသေပွၵ်ႈ ။ ႁၼ်ၶိုၼ်းၼႂ်းတႃ ယူႇတႃႇသေႇ။
“မႄႈလုင်းႁဝ်းၼၢဝ်ဝႆႉဢမ်ႇၸႂ်ႈႁႃႉ ၶဝ်သမ်ႉတေမတ်ႉမၼ်းႁဵတ်းသင်၊ ၸွင်ႇလုင်းႁဝ်း တေပႆတၢင်းၵႂႃႇၸွမ်းၶဝ်လႆႈယူႇႁႃႉ” – ၶႃႈၼၢင်းသိုပ်ႇထၢမ်ထႅင်ႈ။
“ဢိူဝ်ႈ! ပေႃးလုင်းသူ ဢမ်ႇၵႂႃႇလႆႈၵေႃႈ မႄႈၵေႃႉတေလႆႈၵႂႃႇၼၼ်ႉၼႃႇ ၊ ပေႃးၵူၼ်းၸၢႆးဢမ်ႇမီး မႄႈယိင်းတေလႆႈၵႂႃႇတႅၼ်းၼၼ်ႉၼႃႇ” – မႄႈၵေႃႈ တူၺ်းၼႃႈၶႃႈသေ လၢတ်ႈၸိူင်ႉၼင်ႇၼၼ်လႄႈ ၶႃႈၼၢင်းၵေႃႈ ၵူဝ်မႄႈႁဝ်းလႆႈၵႂႃႇႁၢပ်ႇၶျေႃးပၼ်ၶဝ် ဢမ်ႇႁတ်းသိုပ်ႇၵႂၢမ်းသင်ထႅင်ႈယဝ်ႉ။ ယိပ်းမိုဝ်းမႄႈဝႆႉၵႅၼ်ႇၵႅၼ်ႇသေ ၼႂ်းၸႂ်တႄႉဝႃႈ – “မႄႈ! ယႃႇဝႆႉလုၵ်ႈသေ ၵႂႃႇၶႃႈၼႃ ”ၼႆယူႇ။
လုင်းႁဝ်းၵႂႃႇႁၢပ်ႇၶျေႃး ပၼ်သိုၵ်းၼႃႈၵမ်ႇၶဝ် ပွၵ်ႈမႃးၶိုၼ်းယဝ်ႉ ဢမ်ႇႁိုင် ၵေႃႈ လႆႈလူႉတၢႆၵႂႃႇ ၼႂ်းပီၼၼ်ႉၵမ်းလဵဝ်ၶႃႈယဝ်ႉ။
…
လုၵ်းသွၼ်ႉ
တီႈဝၢၼ်ႈႁဝ်းၶႃႈ ႁိူၼ်းၵူႈလင် မီးလုၵ်းသွၼ်ႉလုၵ်းပဵမ်ႇ ။ ၵမ်ႈၽွင်ႈၵေႃႈ ၶုတ်းဝႆႉ တႂ်ႈလၢင်ႈႁိူၼ်း၊ ၵမ်ႈၽွင်ႈၵေႃႈ ၶုတ်းဝႆႉ တၢင်းလင်ႁိူၼ်း – တႃႇမူၵ်းတႃႇသွၼ်ႉၽွင်းမိူဝ်ႈမိူင်းသုၵ်ႉသၵ်ႉ ၊ ၽွင်းသိုၵ်းၾၢႆႇၼိုင်ႈလႄႈ ၾၢႆႇၼိုင်ႈ ပိုတ်းယိုဝ်းတိုၵ်းတေႃးၵၼ်။ ပေႃးၶဝ်ယိုဝ်းၵၼ် ႁဝ်းၶႃႈ ၸဵမ်လုၵ်ႈဢွၼ်ႇၵူၼ်းလူင် ဢွၼ်ၵၼ်လႅၼ်ႈလူင်းၼႂ်းလုၵ်းဢၼ်ၶုတ်းဝႆႉ မွၵ်ႈၸူဝ်ႈသွင်ၸူဝ်ႈ တၢင်းၵႂၢင်ႈ မွၵ်ႈသွင်သၢမ်ဝႃး ။
မိူဝ်ႈၽွင်းၼၼ်ႉ ၸဝ်ႉၼႂ်ဝၼ်းၶမ်ႈ ၵူၼ်းဝၢၼ်ႈၵုမ်ႇလႆႈၵူဝ်ႁႄ ပၢႆႈမူၵ်းၸွၵ်ႉမူၵ်းၸဵင်ႇ ၊ ပေႃးဢမ်ႇမီးဝၼ်းလႆႈပၢႆႈၵေႃႈ ၊ တေလႆႈၵႂႃႇလွမ်ႉႁူဝ်ႉပၼ်တပ်ႉၶဝ်၊ တႅပ်းမႆႉ တႅပ်းတွၵ်ႇ ၶွင်ၽႂ် ၶွင်မၼ်းသေ ၵႂႃႇလွမ်ႉပၼ်ႁူဝ်ႉၶဝ် ၊ ႁူဝ်ႉၼၼ်ႉသမ်ႉမီးလၢႆၸၼ်ႉလၢႆထၢပ်ႈ သႂ်ႇၶႂၢၵ်ႇ သႂ်ႇၼၢမ် ၊ ၶႃႈသမ်ႉ ၵႆႉလႆႈၵႂႃႇသူင်ႇႁေႃႇၶဝ်ႈဝၼ်း ပၼ်လုင်းႁဝ်းလႄႈ လႆႈႁၼ်လုင်းႁဝ်း ၶုတ်းႁွင်ႈၶုတ်းၶူဝ်း လွမ်ႉႁူဝ်ႉ လွမ်ႉတႃႇ ပၼ်ၶဝ် ႁိူဝ်ႇပေႃးလႆၶႆးပေႃးယွႆႉၼၼ်ႉၶႃႈယဝ်ႉ။
သိုၵ်းၼႃႈၵမ်ႇၸိူဝ်းၼၼ်ႉ တႄႉ ဢမ်ႇႁဵတ်းသင်ၸွႆႈ ယိပ်းၵွင်ႈသေ ပႆၵႂႃႇပႆမႃး ပေႃး ႁၼ်ၵူၼ်းဝၢၼ်ႈ ဢမ်ႇႁဵတ်းၵၢၼ် ၼင်ႈလိုဝ်ႈႁိူဝ်ႉၵေႃႈ ၵႆႉပေႃႉ ၵႆႉထုပ်ႉ ဢဝ်ငုၵ်းၵွင်ႈသွင်ႉ ၶႃႈၼၢင်းတႄႉ တူၺ်းၼႃႈတႃ ၶဝ်ၵူၺ်းၵေႃႈ ပေႃးၵူဝ်ယဝ်ႉ။
…
ဢၼ်လႆႈၶဝ်ႈၼႂ်းတူင်ႇဝူင်းသိုဝ်ႇၶၢဝ်ႇ
ယွၼ်ႉလွင်ႈၶီႇၼဵၵ်းတဵၵ်းတဵင်ႇၸိူဝ်းၼႆႉ ႁၼ်တႂ်ႈၼႃႈတႂ်ႈတႃမႃးၸဵမ်မိူဝ်ႈၶႃႈၼၢင်းတိုၵ်ႉၵေႃႉလဵၵ်ႉ။ ၵူၼ်းမိူင်းႁဝ်းၶႃႈၵေႃႈ ထုၵ်ႇပိၵ်ႉႁူႉပိၵ်ႉတႃမႃး၊ ၼႂ်းၸႂ်ၶႂ်ႈႁႂ်ႈမီး လွင်ႈလွတ်ႈတၢင်းၵူဝ်ႁႄ ၊ ၶႂ်ႈႁႂ်ႈမီးလွင်ႈ လွတ်ႈလႅဝ်းတူဝ်ၸႂ်ၼႆၼၼ်ႉ တိုၼ်းမီးဝႆႉယူႇၼႂ်းၸႂ်ၶႃႈၼၢင်းမႃးတႃႇသေႇ။
ပိူဝ်ႈတႃႇၸွႆႈထႅမ်ၵၼ်လႆႈ ၼင်ႇၵႃႈပွင်ပဵၼ်လႆႈၼၼ်ႉ ၶႃႈၸင်ႇၶတ်းၸႂ် လဵပ်ႈႁဵၼ်း ၵၢၼ်သိုဝ်ႇ ၶဝ်ႈမႃးႁၢပ်ႇၵၢၼ် ပဵၼ်ၽူႈသိုဝ်ႇၶၢဝ်ႇၼၼ်ႉၶႃႈယဝ်ႉ။
ၽွင်းၶႃႈၼၢင်းလႆႈပဵၼ်ၽူႈသိုဝ်ႇၶၢဝ်ႇသေ မီးႁႅင်းၸႂ်မႃးၼမ်ၼၼ်ႉ ၊ ၽွင်းမိူဝ်ႈၶႃႈၼၢင်း လႆႈလူင်း ပိုၼ်ႉတီႈ ၵႂႃႇဢဝ်ၶၢဝ်ႇ ၵူၼ်းပၢႆႈၽေးသိုၵ်း တီႈဝၢၼ်ႈႁၢႆးပႃ ၊ ၶႃႈၼၢင်းလႆႈပိုၼ်ၽၢဝ်ႇလၢတ်ႈၼႄ လွင်ႈၵူၼ်းပၢႆႈၽေးသိုၵ်းယၢပ်ႇၽိုတ်ႇၶဝ်ႈၼမ်ႉတၢင်းၵိၼ်တီႈယူႇတီႈသဝ်း။
ဢမ်ႇႁိုင်သင် လႆႈႁၼ်မီးပီႈၼွင်ႉတီႈၸမ်တီႈၵႆ ဢွၼ်ၵၼ် သူႇႁွတ်ႈၸွႆႈထႅမ်တင်းၼမ်။ ပဵၼ်ဢၼ်မီးတၢင်းၸူမ်းသိူဝ်း ၊ တီႈၶႃႈၼၢင်းလႆႈတိုဝ်ႉတၢင်းၸွႆႈထႅမ် ။ ႁူမ်ႈဝႃႈ ဢမ်ႇလႆႈၸွႆႈၶဝ်ႈ ၼမ်ႉတၢင်းၵိၼ်ၼႆသေတႃႉ ၶႃႈၼၢင်းၸူမ်းသိူဝ်း တီႈလႆႈၸွႆႈပိုၼ်ၽၢဝ်ႇၶၢဝ်ႇငၢဝ်းပၼ်။
ယၢမ်းလဵဝ်ၶႃႈလႆႈယူႇၼႂ်းတူင်ႇဝူင်းၽူႈသိုဝ်ႇၶၢဝ်ႇမႃး ႁႃႈပီပၢႆ ပဵၼ်ၽူႈလဵပ်ႈႁဵၼ်းလႄႈ ၽူႈႁဵတ်းၵၢၼ်ၼႆၵေႃႈၸႂ်ႈ ၊ ၽွင်းၵႂႃႇဢဝ်ၶၢဝ်ႇ ၽူႈဢၼ်ယၵ်ႉတူၺ်းလူၺ်ႈႁၢင်တႃၵေႃႈမီး ၊ ၽူႈဢၼ်ပၼ်ႁႅင်းၸႂ်ၵေႃႈမီး ၊ ၽူႈဢၼ်သႄႉၼႄး ပွင်ႉထႃႉတေႃႇၼႃႈတေႃႇတႃ ၊ ၼႄးဢဝ်ၶၢဝ်ႇ ၸပ်းၽၢၵ်ႇဝႃႇ ၊ ဢွၵ်ႇၶၢဝ်ႇပၼ် ၸုမ်းၾၢႆႇၼၼ်ႉပဵၼ်ဢၼ်လီလွၼ်ႉလွၼ်ႉဝႃႇ ၊ ပဵၼ်ၸႂ်ၸုမ်းၼၼ်ႉဝႃႇ ၸုမ်းၼႆႉဝႃႇ ၸိူဝ်းၼႆႉ ၵေႃႈလႆႈႁူပ်ႉထူပ်းမႃး။
ၸွမ်းၼင်ႇၶႃႈလႆႈႁဵၼ်းမႃးလႄႈပဵၼ်ၵေႃႉဢၼ်ထူပ်းလွင်ႈတၢင်းယၢပ်ႇၽိုတ်ႇမႃးၸဵမ်လဵၵ်ႉ ၊ လွင်ႈ ထုၵ်ႇၺႃးတဵၵ်းတဵင် ပဵၼ်ႁိုဝ်ၼႆၼၼ်ႉ ႁၼ်မႃးၸဵမ်လဵၵ်ႉ ၊ ၸႂ်ႁၵ်ႉၸိူဝ်ႉၶိူဝ်းၸဝ်ႈၵဝ်ႇ မီးၼႂ်းမၢၵ်ႇႁူဝ် ၸႂ်မႃးၸဵမ်ပိုင်းယဝ်ႉလႄႈ ၊ တႃႇတေႁႂ်ႈၸပ်းၽၢၵ်ႇ ပွတ်းႁွင်ႇဝႃႇ ပွတ်းၸၢၼ်းဝႃႇ၊ ႁူဝ်သိူဝ်ဝႃႇ သိူဝ် ၽိူၵ်ႇဝႃႇ ၵွင်ၸႆးဝႃႇ တႆးလႅင်ဝႃႇ ၸိူဝ်းၼႆႉ တိုၼ်းဢမ်ႇတွၼ်ႉဝူၼ်ႉမႅၼ်ႈ ၶႃႈယဝ်ႉ။ ၸွမ်းၼင်ႇၶႃႈ ပဵၼ်ၵူၼ်းမိူင်းၵေႃႉၼိုင်ႈလႄႈ ၼင်ႇလၵ်းၸဵင်ၽူႈသိုဝ်ႇၶၢဝ်ႇ တမ်းဝႆႉၽႃႇၵၢင်ဝၢင်းၶိုင်ႈ သဵင်ႁူဝ်ၸႂ် ၵူၼ်း မိူင်းၼႆ ၼၼ်ႉၶႃႈၼၢင်းတိုဝ်းၵမ် ႁဵတ်းၸွမ်းမႃးတႃႇသေႇ။
လႅတ်ႇမႆႈၾူၼ်တူၵ်းၵတ်းသၼ်ႇလၢင်ႈၼႆၵေႃႈ ပေႃးတၢင်းၼိူဝ်လၢတ်ႈမႃးဝႃႈ လူဝ်ႇလႆႈၵႂႃႇဢဝ် ၶၢဝ်ႇၼႆ တီႈလႂ်ၵေႃႈ လႆႈလတ်းၶၢမ်ႈလွင်ႈၵူဝ်ႁႄသေၵႂႃႇဢဝ်ၶၢဝ်ႇမႃးႁႂ်ႈလႆႈ တွၼ်ႈတႃႇ ပီႈၼွင်ႉ ၵူၼ်းမိူင်းႁဝ်း ႁႂ်ႈပေႃးလႆႈ ႁပ်ႉႁူႉၶၢဝ်ႇ ငၢဝ်းၶိုတ်းတၼ်းၼၼ်ႉၶႃႈဢေႃႈ။
ၼင်ႇႁိုဝ်ၶၢဝ်ႇငၢဝ်းတေတိူဝ်းၶႅမ်ႉလႄႈၶိုတ်းတၼ်းငဝ်းလၢႆး ၊ ၼေႃႇတႅၼ်းၶိူဝ်းႁဝ်းၶႃႈ တေၶႂ်ႈမႃး ႁူမ်ႈၶဝ်ႈႁဵတ်းၵၢၼ်ပဵၼ်ၽူႈသိုဝ်ႇၶၢဝ်ႇၵႂႃႇ – တႃႇႁႂ်ႈၶၢဝ်ႇငၢဝ်းလွင်ႈဢမ်ႇတြႃးၼႂ်းၸိုင်ႈတႆးႁဝ်းၶႃႈ ႁႂ်ႈပေႃး ၽႄႈၸွတ်ႈလုမ်ႈၾႃႉ လီၶတ်းၸႂ် လဵပ်ႈႁဵၼ်းပိုၼ်ၽႄႈ ၶၢဝ်ႇထုၵ်ႇမႅၼ်ႈၸိုဝ်ႈၸႂ်ႈ သိုဝ်ႈ ၽႂ်တၼ်းမၼ်းယူႇ။
ယိင်းၸၢမ်ၽူၺ်း ၽူႈသိုဝ်ႇၶၢဝ်ႇ ငဝ်းႁၢင်ႈသဵင်
ၸုမ်းၶၢဝ်ႇၽူႈတွႆႇႁွၵ်ႈ
